Nhiều người có ấn tượng không tốt về loài gặm nhấm hoang dã. Tuy nhiên, chuột bạch tạng đã vượt qua định kiến đó để trở thành một trong những loài vật nuôi phổ biến và được yêu thích nhất. Với bộ lông trắng muốt và đôi mắt đỏ đặc trưng, chúng là những sinh vật dễ thương, thông minh và rất tình cảm. Việc nuôi dưỡng chuột bạch đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về di truyền bạch tạng, chế độ dinh dưỡng, và môi trường sống lý tưởng để đảm bảo chúng phát triển khỏe mạnh. Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức toàn diện, giúp bạn chăm sóc tốt nhất cho chuột kiểng quý giá của mình.
Nguồn Gốc, Đặc Điểm và Phân Loại Chuột Bạch Tạng
Chuột trắng, đặc biệt là chuột bạch tạng, là kết quả của quá trình thuần hóa kéo dài hàng trăm năm. Chúng không phải là loài hoang dã mà là hậu duệ của chuột nâu (Norway Rat) được nuôi làm vật cưng hoặc sử dụng trong phòng thí nghiệm. Việc hiểu rõ về các đặc điểm sinh học giúp chủ nuôi đáp ứng tốt hơn các nhu cầu của chúng.
Chuột Bạch Tạng và Cơ Chế Di Truyền
Bạch tạng (Albinism) là một tình trạng di truyền lặn, đặc trưng bởi sự thiếu hụt enzyme tyrosinase. Enzyme này cần thiết cho quá trình sản xuất melanin, sắc tố quyết định màu lông, da và mắt. Vì thiếu melanin, chuột bạch có bộ lông trắng hoàn toàn. Mắt chúng có màu đỏ do không có sắc tố che phủ, khiến các mạch máu và mao mạch ở võng mạc phản chiếu ánh sáng.
chuột bạch tạng
Tình trạng thiếu melanin này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình. Nó còn khiến chuột bạch tạng nhạy cảm hơn với ánh sáng mạnh, làm suy giảm thị lực và có thể làm suy yếu nhẹ phản ứng bảo vệ của cơ thể. Tuy nhiên, chuột bạch tạng được lai tạo trong nước thường đã thích nghi tốt với môi trường sống gia đình.
Đặc Điểm Ngoại Hình và Kích Thước
Chuột bạch tạng nuôi trong nhà không khác biệt về hình thái so với chuột xám truyền thống, ngoài màu lông và mắt. Chúng có mõm thuôn dài và nhọn, với bốn chiếc răng cửa sắc nhọn phát triển liên tục. Chuột kiểng bạch tạng có kích thước trung bình.
Một con chuột trưởng thành thường nặng khoảng 300–400 gram. Một số cá thể đặc biệt có thể nặng tới nửa kilogram. Con đực thường lớn và nặng hơn con cái đáng kể. Đuôi của chúng có thể trông như bị hói nhưng thực chất được bao phủ bởi những sợi lông trắng nhỏ li ti, gần như không thể nhìn thấy được.
chuột bạch tạng mắt đỏ
Phân Biệt Chuột Bạch tạng Thuần Chủng và Biến Thể
Đôi khi, người nuôi có thể gặp các biến thể bạch tạng không hoàn hảo, với lông màu xám hoặc mắt sẫm màu hơn. Những cá thể này vẫn mang gen bạch tạng nhưng có khả năng thích nghi tốt hơn. Chúng ít sợ ánh sáng ban ngày và thường có hệ miễn dịch mạnh mẽ hơn chuột bạch tạng thuần chủng mắt đỏ.
Việc lai tạo chuột cống trắng mắt đỏ thuần chủng là một công việc đòi hỏi sự kiên trì. Gen của chúng là duy nhất và việc màu sắc của chuột con được sinh ra hoàn toàn không thể đoán trước. Một lứa có thể bao gồm cả chuột trắng và chuột xám, tùy thuộc vào gen bố mẹ.
Tuổi Thọ và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng
Tuổi thọ là một mối quan tâm lớn đối với người nuôi chuột bạch tạng. Trung bình, chuột kiểng bạch tạng sống ở nhà khoảng hai năm rưỡi. Tuy nhiên, tuổi thọ có thể kéo dài đáng kể nếu được chăm sóc khoa học.
Tối Đa Hóa Tuổi Thọ
Nếu các điều kiện chăm sóc và bảo trì đạt tiêu chuẩn lý tưởng, một con chuột bạch tạng có thể sống từ 3 đến 3,5 năm. Chuột được nuôi trong môi trường phòng thí nghiệm có điều kiện tối ưu và giám sát y tế liên tục đôi khi có thể sống đến khoảng bốn năm. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của môi trường sống và dinh dưỡng.
Tuổi thọ của chuột cưng phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Chất lượng thức ăn, tần suất vệ sinh chuồng trại, và việc khám sức khỏe định kỳ đóng vai trò quyết định. Chuột cần được cung cấp môi trường sống sạch sẽ và tránh căng thẳng để đạt được tuổi thọ tối đa.
Chuồng Nuôi và Quy Tắc Chăm Sóc Cơ Bản
Chuột bạch tạng là loài động vật hiền lành và năng động. Chúng đòi hỏi một môi trường sống được thiết kế chuyên biệt để đảm bảo sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc tuân thủ các quy tắc cơ bản giúp giảm thiểu rủi ro bệnh tật và tăng tuổi thọ.
Thiết Kế và Kích Thước Chuồng
Kích thước lồng tối thiểu cho một cặp chuột là 40x50x60 cm (dài x rộng x cao). Một chiếc lồng rộng rãi hơn luôn là lựa chọn tốt nhất để chúng thoải mái vận động. Lồng nên có cấu trúc kim loại với pallet nhựa để dễ dàng vệ sinh. Các thanh chắn lồng phải đủ gần nhau để ngăn chuột bạch tạng trốn thoát.
Nên tránh các loại nhà hoặc lồng hoàn toàn bằng nhựa vì chúng dễ giữ mùi và kém thông thoáng. Việc sử dụng lồng kim loại có bản lề hoặc khóa an toàn là cần thiết. Chuột rất thông minh và có thể mở các loại khóa đơn giản.
cấu tạo chuồng cho chuột bạch tạng
Vật Liệu Lót Nền và Phụ Kiện
Việc lựa chọn chất độn chuồng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đường hô hấp của chuột kiểng. Chủ nuôi nên ưu tiên các loại chất độn làm từ ngô (corn cob) hoặc giấy nén. Chất liệu này có khả năng hấp thụ mùi tốt và không gây dị ứng.
Tuyệt đối tránh sử dụng mùn cưa từ gỗ thông (pine) hoặc gỗ tuyết tùng (cedar). Các loại gỗ này chứa tinh dầu có hại, gây kích ứng đường hô hấp và có thể gây viêm phổi cho chuột bạch tạng. Chuồng trại nên được trang bị một ngôi nhà gỗ nhỏ làm nơi ngủ. Thêm một chiếc võng hoặc ống nhựa giúp chuột có không gian ẩn nấp và vui chơi.
chuột bạch tạng ngủ trong chuồng
Quy Trình Vệ Sinh Chuồng Trại
Vệ sinh là yếu tố sống còn trong việc nuôi chuột kiểng. Thay chất độn chuồng bẩn nên được thực hiện ít nhất 4 ngày một lần. Tổng vệ sinh toàn bộ chuồng trại, bao gồm rửa lồng và phụ kiện, nên được thực hiện hàng tuần.
Khi tổng vệ sinh, nên rửa lồng bằng xà phòng nhẹ hoặc bột giặt không mùi. Sau đó, cấu trúc phải được tráng lại bằng nước nóng hoặc nước sôi để khử trùng. Đảm bảo lồng khô hoàn toàn trước khi đặt lại chất độn mới và chuột vào. Điều kiện mất vệ sinh có thể dẫn đến rụng lông và các bệnh ngoài da.
chuồng nuôi chuột bạch tạng sạch sẽ
Dụng Cụ Ăn Uống
Chuồng cần được trang bị bát ăn bằng kim loại hoặc gốm sứ có bản lề hoặc được cố định. Điều này ngăn chuột lật đổ thức ăn. Bát uống nước tốt nhất là loại có bi lăn (sippy bottle) bằng nhựa, dễ dàng cố định vào lồng. Đảm bảo nước uống luôn sạch sẽ và được thay hàng ngày.
Nếu thấy chuột bạch tạng lờ đờ, chán ăn hoặc có dấu hiệu bệnh, chủ sở hữu cần liên hệ ngay với bác sĩ thú y. Phản ứng nhanh với các triệu chứng là chìa khóa để bảo toàn sức khỏe của chúng.
chuột bạch tạng đang ăn uống
Chế Độ Dinh Dưỡng Khoa Học Cho Chuột Kiểng
Dinh dưỡng là trụ cột cho sức khỏe và tuổi thọ của chuột bạch tạng. Chúng là loài ăn tạp nhưng có hệ tiêu hóa đặc biệt, đòi hỏi chế độ ăn uống cân bằng và kiểm soát nghiêm ngặt. Việc cho ăn đúng cách không chỉ là cung cấp đủ mà còn là đảm bảo sự đa dạng và an toàn.
Quản Lý Khẩu Phần Ăn
Chuột không có cảm giác no tự nhiên nên chúng có thể ăn quá nhiều. Tình trạng ăn quá no dẫn đến béo phì và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Chủ nuôi phải thiết lập một chế độ ăn uống rõ ràng, chia thức ăn thành các phần cụ thể. Thường xuyên theo dõi trọng lượng chuột để điều chỉnh khẩu phần khi cần thiết.
chuột bạch tạng vui vẻ trong chuồng
Thức Ăn Cơ Bản và Ngũ Cốc
Thức ăn chính của chuột bạch tạng nên là thức ăn hỗn hợp thương mại chất lượng cao, có sẵn tại các cửa hàng vật nuôi uy tín. Loại thức ăn này đã được cân bằng dinh dưỡng, cung cấp đủ vitamin và khoáng chất. Ngũ cốc là một phần không thể thiếu trong thực đơn.
Chủ nuôi có thể bổ sung thêm các loại thực phẩm như mì ống không gia vị, ngô luộc (không nêm muối hoặc dầu), vỏ bánh mì khô, hoặc cháo. Khi chế biến cháo cho chuột, tuyệt đối không thêm dầu thực vật hoặc chất béo động vật. Thức ăn phải luôn tươi và sạch.
chuột bạch tạng trên tay người nuôi
Rau Củ Quả và Protein
Rau và trái cây là nguồn cung cấp vitamin, chất xơ và chất dinh dưỡng thiết yếu, cần phải được đưa vào thực đơn hàng ngày của chuột bạch tạng. Các loại rau xanh đậm, cà rốt và táo là những lựa chọn tuyệt vời. Luôn rửa sạch rau quả trước khi cho chuột ăn.
Việc cung cấp protein cần được kiểm soát chặt chẽ. Lượng protein quá lớn là chống chỉ định đối với chuột bạch tạng. Chỉ nên cho thú cưng ăn một miếng nhỏ thịt luộc không gia vị hoặc phô mai cứng khoảng một lần mỗi tuần. Tránh các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.
chuột bạch tạng đang uống nước
Thực Phẩm Cần Tránh
Mặc dù chuột là loài ăn tạp, có nhiều loại thực phẩm con người tiêu thụ không an toàn cho chúng. Tuyệt đối không cho chuột ăn sô cô la, kẹo, đồ ăn mặn, béo, cay, hoặc thực phẩm có đường. Hành tây và tỏi cũng nên tránh vì chúng có thể gây hại cho chuột. Tất cả thức ăn cần được hâm nóng đến nhiệt độ phòng nếu lấy từ tủ lạnh.
Các Yêu Cầu Chăm Sóc Nâng Cao
Ngoài việc vệ sinh chuồng trại, chuột bạch tạng đòi hỏi các hoạt động chăm sóc cá nhân và tương tác xã hội đặc biệt. Việc này giúp duy trì cả sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng.
Tương Tác Xã Hội và Huấn Luyện
Chuột bạch là loài vật nuôi hòa đồng, rất cần giao tiếp liên tục với con người. Nếu bị bỏ mặc một mình mà không có sự giám sát hoặc tương tác, chúng có thể bị căng thẳng và ốm yếu. Chủ nuôi nên dành thời gian hàng ngày để vuốt ve và chơi đùa với chúng.
Chuột con rất dễ thuần hóa và huấn luyện. Chúng có thể nhận ra tên gọi, học cách mang đồ chơi theo yêu cầu, hoặc thậm chí là ra khỏi lồng khi được chủ gọi. Chúng thích ngồi trên vai người và thể hiện tình cảm qua những cử chỉ nhỏ.
chuột bạch tạng đang chơi đùa
Chải Chuốt và Tắm Rửa
Mặc dù chuột bạch tạng là loài rất sạch sẽ và dành nhiều thời gian tự chải lông, chúng vẫn cần sự hỗ trợ từ chủ nuôi. Việc chải lông thường xuyên là cần thiết để duy trì bộ lông trắng muốt. Màu lông vàng xuất hiện trên áo lông có thể là dấu hiệu của bệnh tật hoặc lồng bẩn.
Tắm rửa là một vấn đề gây tranh cãi. Một số người cho rằng không nên tắm cho chuột vì chúng sợ nước và dễ bị căng thẳng. Tuy nhiên, việc tắm rửa không thường xuyên là cần thiết trong các trường hợp cấp bách.
chuột bạch tạng trong nhà tắm
Khi Nào Cần Tắm Cho Chuột Bạch Tạng?
Việc tắm cho chuột bạch tạng chỉ nên thực hiện trong các tình huống sau:
- Khi lông bị dính chất độc hại hoặc chất nhuộm màu.
- Sau khi ở trong lồng quá bẩn trong thời gian dài.
- Khi chuột không tự làm sạch được bộ lông do bị ốm hoặc quá yếu.
- Khi cần loại bỏ ký sinh trùng bên ngoài.
- Vài ngày trước khi tham gia các buổi triển lãm thú cưng.
chuột bạch tạng đang được tắm
Nếu chuột yêu thích nước và không có dấu hiệu sợ hãi, chủ nuôi có thể tắm cho chúng thường xuyên hơn. Tuy nhiên, không nên lạm dụng quá trình này. Tắm thường xuyên có thể loại bỏ mùi tự nhiên của chúng. Điều này có thể khiến các loài động vật khác hoặc thậm chí là chuột cùng đàn không nhận ra và cư xử hung hăng.
Quy Trình Tắm Rửa An Toàn
Không được tắm chuột dưới vòi nước chảy mạnh. Chủ nuôi nên chuẩn bị hai hoặc ba chậu nước ấm nhỏ, dầu gội dành riêng cho loài gặm nhấm hoặc mèo. Có thể sử dụng dầu gội trẻ em không chứa thuốc nhuộm và hương thơm. Tuyệt đối không dùng xà phòng hoặc dầu gội của người lớn vì chúng có thể gây viêm da.
Quá trình ngâm chuột cần được thực hiện từ từ, kết hợp vuốt ve và trò chuyện để giảm căng thẳng. Cần bịt ống tai chuột cẩn thận trước khi cho chúng tiếp xúc với nước để tránh viêm tai giữa hoặc điếc. Lông phải được làm ẩm nhẹ nhàng, sau đó thoa dầu gội với các động tác xoa bóp.
chuột bạch tạng và khăn tắm
Rửa sạch xà phòng bằng hai lần nước sạch. Sau khi tắm, lau khô áo lông ngay lập tức bằng khăn mềm hoặc miếng vải. Tránh để chuột bạch tạng bị cảm lạnh hoặc ở nơi có gió. Lông chưa khô hoàn toàn có thể khiến sức khỏe vật nuôi xấu đi nhanh chóng.
Chăm Sóc Đuôi Chuột
Đuôi chuột bạch cũng cần được vệ sinh thường xuyên vì đây là nơi tích tụ bụi bẩn và các tế bào da chết. Nên làm ẩm đuôi bằng một miếng bông gòn đã ngâm nước xà phòng loãng. Sau đó, dùng bàn chải đánh răng mềm chải nhẹ nhàng, không gây áp lực.
Rửa sạch đuôi bằng nước ấm, lau khô. Cuối cùng, bôi một chút kem trẻ em không mùi để dưỡng ẩm và bảo vệ da đuôi. Việc vệ sinh đúng cách giúp tránh tình trạng đuôi bị bong tróc hoặc nhiễm trùng.
chuột bạch tạng đang được lau khô
Môi Trường Sống và Hoạt Động
Chuột bạch tạng là loài gặm nhấm rất năng động và thông minh. Chúng cần được cung cấp môi trường giàu kích thích để tránh tình trạng buồn chán hoặc béo phì. Môi trường sống lý tưởng phải an toàn và đa dạng.
Cung Cấp Đồ Chơi và Cơ Hội Vận Động
Lồng chuột cần được trang bị các thiết bị kích thích hoạt động như ống chạy, bánh xe (loại đặc, không có nan để tránh kẹt đuôi), và dây thừng leo trèo. Điều này giúp chúng tiêu hao năng lượng và duy trì sự nhanh nhẹn. Cung cấp các vật dụng để chúng gặm nhấm là bắt buộc.
chuột bạch tạng đang liếm lông
Thời Gian Ra Ngoài Lồng
Vì chuột bạch tạng rất thích khám phá, nên cho chúng ra ngoài lồng để đi dạo trong khu vực an toàn của căn hộ. Khi chuột ra ngoài, chủ nuôi cần giám sát chặt chẽ. Loại bỏ quyền truy cập vào dây điện và các đồ vật nhỏ dễ nuốt. Nếu nhà có vật nuôi khác (chó, mèo), cần tạm thời cách ly chúng để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Nhạy Cảm Ánh Sáng
Do tình trạng bạch tạng, chuột mắt đỏ rất nhạy cảm với ánh sáng mạnh. Lồng chuột nên đặt ở nơi có ánh sáng dịu, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Điều này giúp bảo vệ thị lực yếu của chúng và giảm căng thẳng.
chuột bạch tạng đang được vuốt ve
Quản Lý Sức Khỏe và Bệnh Lý Thường Gặp
Hiểu biết về các vấn đề sức khỏe phổ biến ở chuột bạch tạng giúp chủ nuôi phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Chúng là loài nhạy cảm, dễ mắc các bệnh về hô hấp và khối u.
Dấu Hiệu Bệnh Thường Gặp
Chuột khỏe mạnh luôn năng động và có bộ lông sạch sẽ. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
- Rụng lông hoặc da nổi chấm đỏ: Có thể do điều kiện vệ sinh kém hoặc ký sinh trùng.
- Chảy nước mắt: Dấu hiệu của dị ứng hoặc nhiễm trùng.
- Lông có màu vàng: Thường là dấu hiệu của việc lồng bẩn hoặc chuột bị ốm, không tự vệ sinh được.
- Thở khò khè hoặc hắt hơi: Dấu hiệu điển hình của nhiễm trùng đường hô hấp (Mycoplasmosis).
chuột bạch tạng đang tự liếm mình
Các Vấn Đề Đặc Trưng của Chuột Cưng
Chuột kiểng có xu hướng phát triển khối u, đặc biệt là chuột cái lớn tuổi. Việc kiểm tra định kỳ các khối u dưới da là rất quan trọng. Chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất chống oxy hóa và ít chất béo có thể giúp giảm nguy cơ này.
Chuột bạch tạng mắt đỏ có thị lực kém hơn, vì vậy chúng dựa vào khứu giác và xúc giác (ria mép) nhiều hơn để điều hướng. Đảm bảo môi trường sống không thay đổi quá nhiều sẽ giúp chúng cảm thấy an toàn hơn. Chuột cũng dễ mắc các bệnh về tai mũi họng.
Sinh Sản và Quản Lý Dân Số
Nếu chủ nuôi không có ý định nhân giống, việc nuôi riêng đực và cái là bắt buộc. Chuột sinh sản rất nhanh và với số lượng lớn, gây khó khăn cho việc quản lý.
Độ Tuổi Sinh Sản
Chuột cái có thể bắt đầu sinh sản khi đạt 3-4 tháng tuổi, mặc dù việc mang thai sớm có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe chúng. Chuột đực trưởng thành sinh dục muộn hơn một chút. Quá trình giao phối ở chuột bạch tạng diễn ra nhanh chóng và dễ dàng.
Để đảm bảo sức khỏe đàn con, việc lai tạo chuột bạch tạng với chuột có màu lông khác (đen, xám, nâu) được khuyến khích. Điều này tăng cường sự đa dạng gen.
chuột bạch tạng con mới sinh
Quá Trình Mang Thai và Chăm Sóc Đàn Con
Thời gian mang thai của chuột bạch tạng kéo dài từ 20 đến 26 ngày. Trong một lứa, chúng thường sinh từ 4 đến 10 con. Tuy nhiên, có những trường hợp số lượng đàn con có thể lên tới 20. Chuột mẹ cần chế độ dinh dưỡng giàu đạm và canxi trong giai đoạn này.
Chuột con mới sinh rất nhỏ, chỉ nặng khoảng 6 gram, mù và điếc, không có khả năng tự vệ. Sau 14 ngày tuổi, chuột con bắt đầu mở mắt và có thể thử thức ăn đặc. Khi được một tháng tuổi, chuột kiểng nhỏ đã sẵn sàng để sống độc lập và tìm chủ mới.
chuột bạch tạng mẹ và đàn con
Huấn Luyện và Khả Năng Nhận Thức Cao
Chuột bạch tạng là một trong những loài gặm nhấm thông minh nhất, đôi khi vượt trội hơn cả các loài vật nuôi lớn hơn như chó. Đặc điểm này khiến việc nuôi chúng trở nên thú vị hơn.
Tính Cách và Sự Gắn Kết
Chuột bạch tạng rất hòa đồng, đáp lại tình cảm và thái độ tốt của chủ nhân. Chúng thích tương tác và nhanh chóng hình thành mối quan hệ gắn bó sâu sắc với người nuôi. Chúng có thể ngủ cuộn tròn trong lòng chủ, giống như mèo.
chuột bạch tạng con đáng yêu
Các Bài Tập Huấn Luyện Đơn Giản
Việc huấn luyện nên bắt đầu khi chuột còn nhỏ vì chúng dễ tiếp thu hơn. Người nuôi có thể dạy chúng các thủ thuật đơn giản bằng cách sử dụng thức ăn như phần thưởng. Ví dụ, dạy chúng đứng bằng hai chân, đi qua một chướng ngại vật nhỏ, hoặc tìm kiếm đồ ăn đã giấu. Khả năng ghi nhớ và học hỏi của chúng là rất cao.
chuột bạch tạng đang khám phá
Sự kiên nhẫn và nhất quán là chìa khóa. Huấn luyện không chỉ là trò giải trí mà còn là cách tăng cường sự tương tác và tin tưởng giữa chuột và người nuôi. Điều này cải thiện chất lượng cuộc sống cho vật cưng.
chuột bạch tạng được cưng nựng
Tổng kết
Việc nuôi chuột bạch tạng như thú cưng đòi hỏi sự cam kết về vệ sinh và cung cấp môi trường sống chất lượng cao. Chúng là những sinh vật cực kỳ thông minh, tình cảm, và xứng đáng nhận được sự chăm sóc toàn diện từ chủ nhân. Từ việc kiểm soát khẩu phần ăn, đảm bảo chuồng trại luôn sạch sẽ, đến việc cung cấp đồ chơi và tương tác xã hội, mọi yếu tố đều góp phần kéo dài tuổi thọ và chất lượng sống của chúng. Hiểu rõ về chuột bạch tạng và áp dụng các quy tắc chăm sóc khoa học sẽ giúp bạn có một người bạn đồng hành tuyệt vời trong nhiều năm.
quy trình tắm cho chuột bạch tạng
chuột bạch tạng được chải lông
chuột bạch tạng đang chơi trong bồn tắm
làm sạch đuôi chuột bạch tạng
dùng bông gòn vệ sinh chuột bạch tạng
chải đuôi chuột bạch tạng
bàn chải đánh răng dùng cho đuôi chuột
chuột bạch tạng trên tay chủ
chuột bạch tạng được huấn luyện
Ngày Cập Nhật lần cuối: 26/10/2025 by nguyen jun
